- Nederland.TVJongeren.TVNederland.TVSpelletjes.TV
- Amusement.TVKennis.TVNieuws.TVSporten.TV
- Beurs.TVKinderen.TVOndernemen.TVTalentenjacht.TV
- Cultuur.TVKook.TVOnrecht.TVVaartuig.TV
- Formule1.TVLachen.TVOranje.TVVerkiezing.TV
- Gamen.TVMensen.TVPolitiek.TVVoertuig.TV
- Geloof.TVMode.TVReis.TVVoetbal.TV
- Gezondheid.TVMuziek.TVSerie.TVWeer.TV
- Informatief.TVNatuur.TVSpeelfilm.TVWoon.TV
Het Vermoeden - Alle afleveringen
De Egyptisch-Nederlandse Mounir Samuel is bekend als politicoloog, journalist en schrijver. Maart 2019 presenteerde hij zich voor het eerst als theatermaker. Zijn solovoorstelling 'En toen schiep God Mounir' ging op 28 maart 2019 in première. Het is een hedendaags scheppingsverhaal waarin grenzen van geografie, gender en geloof worden verkend en bevraagd. Mounir pelt al zijn identiteiten af om te komen bij de essentie: een nieuwe mens. De zoektocht naar de betekenis van identiteit speelt een rol in al zijn werk. Mounir publiceerde maar liefst tien boeken, waarvan de roman 'Liefde is een rebelse vogel' en 'God is groot' de meest recente zijn. In dat laatste werk beschrijft hij de periode waarin hij zich onderdompelde in de moslimgemeenschap en deelnam aan de ramadan. Naast een kritische analyse van de huidige positie van de islam in Nederland laat Mounir zien hoe deze periode tot verdieping was van zijn eigen christelijke geloof. Mounir is van huis uit koptisch orthodox, maar laat zich ook inspireren door het geloof van zijn moslimvrienden. Met als resultaat dat hij zijn dagelijkse gebeden nu op een gebedskleed uitvoert en bidden met een gebedssnoer geen geheimen meer kent voor hem. Aan Hella van der Wijst vertelt hij dat hij na een periode van onderzoek geen twijfel meer heeft aan het bestaan van God.
Anmar Hayali, coördinator van SKIN (Samen Kerk in Nederland), zet zich in voor de eenheid van de christelijke kerk. 'Ik bezoek veel kerken, ontmoet veel vormen, kleuren, gebruiken en manieren van kerkzijn. In het begin was het zoeken naar het gemeenschappelijke, maar God gaf me steeds meer stukjes van de puzzel. Jezus, de Bijbel en de geloofsbelijdenis verbinden ons. Inmiddels neemt de zichtbaarheid en hoorbaarheid van migrantenkerken en internationale kerken toe. We geven ze een stem richting politiek en overheid. De Nederlandse autochtone kerken krijgen meer oog voor diversiteit en de toenadering tussen kerken onderling krijgt gestalte. Tegelijkertijd is er nog veel werk te doen. We leven in een gebroken wereld: oorlogen, crises, aanslagen, angst voor diversiteit, angst voor migratie en migranten. Verschillende groepen worden tegen elkaar uitgespeeld en geschetst als elkaar tegenpartijen. De boodschap van de Bijbel is de boodschap van liefde. Die willen we als kerk uitdragen. Met vallen en opstaan.'
Op 9 februari 2019 begon de week van de euthanasie, die de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE) jaarlijks organiseert. Naar aanleiding van de remonstrantse bezinningsbrief over voltooid leven praat Hella van der Wijst met psychiater prof. dr. Rutger Jan van der Gaag. Hij is voorzitter van de werkgroep die deze bezinningsbrief heeft geschreven. Voor Van der Gaag is de kern van zijn houding ten opzichte van de discussie over voltooid leven dan ook dat die kwestie in essentie geen medisch of juridisch, maar een existentieel vraagstuk is. We moeten als samenleving meer oog hebben voor spiritualiteit en zingeving in zo'n situatie. Niet alleen focussen op medisch technische mogelijkheden, maar luisteren naar wat voor mensen essentieel is. De dood niet verzwijgen, maar onder ogen durven te zien en het gesprek erover aangaan. De nadruk op eigen verantwoordelijkheid spreekt hem aan in de remonstrantse benadering.
Marleen Stelling ontmoet theoloog en auteur Trees van Montfoort naar aanleiding van haar onlangs verschenen boek 'Groene Theologie'. Van Montfoort: 'Ik nodig in mijn boek uit om, vanuit de bijbel en de christelijke traditie, holistisch naar de werkelijkheid te kijken. Met termen als 'rentmeesterschap' en 'zorg voor de aarde' stellen we ons als mens boven de aarde. Maar we zouden nergens zijn zonder haar. In het westers christendom wordt veel te dualistisch gedacht. We zijn volledig van de natuur afhankelijk. De ecologische crisis vraagt om een herbezinning in denken, doen en geloven'.
Edy Korthals Altes is geboren in 1924 en was ooggetuige van de Tweede Wereldoorlog. Dat vormde zijn wereldbeeld. Lang marcheerde hij als diplomaat mee in het koude oorlogsdenken. Tot een droom hem de waanzin van een wapenwedloop deed inzien en Jezus aan hem vroeg: 'En jij, wat heb jij gedaan?' Van havik veranderde hij in een vredesduif. En nu zijn tijd beperkt is, heeft hij, als een ware profeet, haast om de mensheid te redden, vertelt hij aan presentator Hella van der Wijst. Hoewel zijn lichaam hem hoe langer hoe meer in de steek laat, is zijn geest wilskrachtig. Onvermoeibaar blijft hij zich inzetten voor een betere wereld. Een wereld waar we veilig zijn en met elkaar verbonden. Gericht op elkaar en in harmonie met de natuur. Korthals Altes gelooft heilig in de nieuwe mens.
Liesbeth Goedbloed schreef het boek 'Broeder Ezel', een roman over het meisje Anna dat in het reine probeert te komen met God en zichzelf na een traumatische gebeurtenis uit het verleden. Gebukt onder een gevoel van schuld maakt zij met een ezel een pelgrimsreis door het land van Franciscus van Assisi. Liesbeth Goedbloed groeide op in een reformatorisch gezin. Zij heeft in de loop der tijd afstand genomen van het geloof van haar jeugd en is op zoek gegaan naar een religieuze vorm die haar beter paste. Die vond zij uiteindelijk in de Oud-Katholieke Kerk. Goedbloed is columnist voor het Nederlands Dagblad en werkt daarnaast mee aan het interkerkelijke project Psalmen voor nu.
Hofpredikant Carel ter Linden schreef het boek Bijbelse miniaturen, waarin hij zoekt naar de verborgen boodschappen die er in de Bijbel te vinden zijn. Zijn boek is tevens een pleidooi om de Bijbel te blijven lezen. Zonder die verhalen neigen we ertoe om in 'platland' terecht te komen. Ze tonen immers een diep moreel besef van wat goed en niet goed is. Ter Lindens visie op God is in de loop der tijd veranderd. Inmiddels is God voor hem een krachtenveld van liefde, trouw, rechtvaardigheid en barmhartigheid, begrippen die in de Bijbelse verhalen voortdurend aan de orde zijn. Hij zou God daarom ook wel 'het grote geweten' willen noemen. Over het leven zegt Ter Linden dat het in zichzelf geen zin aandraagt, maar erom vraagt dat wij er zin aan geven. De Bijbel is een grote inspiratiebron om die zin te ontdekken.
Op 4 april 1968 werd Martin Luther King doodgeschoten. Deze dominee, politiek leider en voorvechter van burgerrechten in de VS is nog altijd een belangrijke inspiratiebron voor John Leerdam, oprichter en directeur van Stichting Julius Leeft! en voormalig politicus. Leerdam heeft twee grote passies: politiek en de kunsten. En die twee probeert hij aan elkaar te verbinden. Hij wil politici bewust maken van hoe het eraan toegaat in de wereld van theater, film en al die plaatsen waar mensen hun best doen om op een creatieve manier verhalen te vertellen die ertoe doen. Met Stichting Julius Leeft! brengt hij voorstellingen op de planken die gaan over ons onverwerkt verleden, vaak gekoppeld aan onze koloniale geschiedenis. Het is voor Leerdam vanzelfsprekend om aandacht te vragen voor het zwarte perspectief in de samenleving. Dat begon toen hij werd afgewezen op de toneelschool, omdat hij als zwarte acteur geen toekomst zou hebben. Dit mocht nooit meer iemand overkomen, besloot hij. Hij leerde dat je als kunstenaar dingen kunt agenderen, aandacht kunt vragen voor zaken die pijnlijk en belangrijk zijn. Nu weet hij hoe belangrijk het is dat er in de kunsten ruimte is voor culturele diversiteit. De Black Achievement Month komend najaar, waarvan Leerdam artistiek leider is, wil daar een positieve bijdrage aan leveren. Leerdam, kleinzoon van een dominee, is zijn christelijke achtergrond altijd trouw gebleven. De Evangelische Broedergemeente is voor hem thuiskomen bij zijn Surinaamse roots en identiteit. Tijdens een periode van ernstige ziekte ervaarde hij God van dichtbij. Het maakte dat zijn geloof zich verdiepte en tot op de dag van vandaag een bron van inspiratie is in zijn leven.
Alexander Noordijk is voorganger van de Binnenwaai op IJburg in Amsterdam. De Binnenwaai is de 100e kerk in Nederland die officieel genoteerd staat als een lhbt-vriendelijke en veilige kerk. Afgelopen zomer ontsnapten Noordijk en zijn man aan een aanslag toen twee onbekenden een vuurwerkbom aan zijn huis hadden bevestigd, maar deze niet tot ontploffing konden brengen. Noordijk groeide op in de Hoeksche Waard. Als kind al had hij de ambitie om predikant te worden. De weg daarnaartoe was vanwege zijn geaardheid niet eenvoudig. Inmiddels heeft hij zijn draai gevonden op IJburg, waar hij onder andere met het initiatief TafelTijd een inclusieve kerk wil zijn. Zo werkt hij stap voor stap aan zijn droom: een tolerantere samenleving.
Marleen Stelling ontvangt Carine Philipse, voorzitter van Stichting Dutch Foundation for Mysticism. Philipse voelt zich, ondanks veel tegenslag in haar leven, al zolang ze zich kan herinneren aangetrokken tot de wezenlijke dingen van het bestaan. Al jong had ze ervaringen van eenheid. Ze studeerde theologie, was pastor in een verpleeghuis en had een bloeiend gebedsleven. In 2003 maakte ze een mystieke doorbraak mee, waaruit haar boek 'Jij zingt in mij jouw naam' voortkwam. Vanwege de vele reacties op haar boek, van mensen uit allerlei religies en levensbeschouwingen, begon Carine Stichting Dutch Foundation for Mysticism. De stichting biedt religieuze en mystieke verdieping.
Anmar Hayali, coördinator van SKIN (Samen Kerk in Nederland), zet zich in voor de eenheid van de christelijke kerk. 'Ik bezoek veel kerken, ontmoet veel vormen, kleuren, gebruiken en manieren van kerkzijn. In het begin was het zoeken naar het gemeenschappelijke. Maar God gaf me steeds meer stukjes van de puzzel. Jezus, de Bijbel en de geloofsbelijdenis verbinden ons. Inmiddels neemt de zichtbaarheid en hoorbaarheid van migrantenkerken en internationale kerken toe. We geven ze een stem richting politiek en overheid. De Nederlandse autochtone kerken krijgen meer oog voor diversiteit en de toenadering tussen kerken onderling krijgt gestalte. Tegelijkertijd is er nog veel werk te doen. We leven in een gebroken wereld: oorlogen, crises, aanslagen, angst voor diversiteit, angst voor migratie en migranten. Verschillende groepen worden tegen elkaar uitgespeeld en geschetst als elkaar tegenpartijen. De boodschap van de Bijbel is de boodschap van liefde. Die willen we als kerk uitdragen. Met vallen en opstaan.'
Oud baart nieuw, over dat thema houdt Mechteld Jansen op 18 mei de jaarlijks terugkerende Volzinlezing. Welke nieuwe uitingen van geloof herkent zij in de samenleving? Hoe zijn mensen creatief bezig met de traditie? Een bijzondere ervaring op Goede Vrijdag in een kerkje op Terschelling wierp voor haar nieuw licht op dit thema. Traditie, en in het bijzonder de christelijke, wat is dat nou eigenlijk en wat moeten we ermee? Is het zo dat die zich vanzelf vernieuwt of moeten we daar ons best voor doen? Welke hoopvolle tekenen daarvan ziet Jansen om zich heen? Wat is de waardevolle erfenis die van generatie op generatie is doorgegeven? En wat moeten de mensen die er weinig van hebben meegekregen? Kunnen die ook iets met vernieuwing van de traditie? Mechteld Jansen begon haar eigen carrière als gemeentepredikant, als vrouw in een mannenbolwerk. Ze heeft zich altijd geïnspireerd gevoeld door de feministische theologie, waarin aandacht is voor het perspectief dat vrouwen hebben in het denken over leven, geloof en samenleving. In de Bijbel vindt ze verhalen over sterk vrouwelijk leiderschap die haar inspireren. Nu staat ze zelf als rector aan het roer van de Protestantse Theologische Universiteit, waar ze nieuwe lichtingen theologen klaarstoomt voor een werkzaam leven in de wereld van nu: een samenleving waarin geloven niet vanzelfsprekend is. Wat geeft zij hen mee en welke plek is er voor theologen in het Nederland van vandaag?
Waarom hebben we een economie? Heeft u zich dat weleens afgevraagd? Filosoof Govert Buijs probeert er in zijn nieuwe boek Waarom werken we zo hard? een antwoord op te geven. En ook vraagt hij zich af: doet die economie ons goed? Klopt de neoliberale aanname wel dat de economie draait als iedereen zich met zijn eigen belang bezighoudt? Buijs draait het om en zegt: het werkt pas goed als mensen zich deugdzaam gedragen en aan het belang van anderen denken. Hij noemt het een economie van vreugde. Govert Buijs vertelt wat de kracht van liefde te maken heeft met zijn denken over economie, of liever spreekt hij over agapè, de Griekse term voor naastenliefde, die in al zijn denken terugkomt. Buijs wil weg van een samenleving waarin het draait om winners en losers en houdt een warm pleidooi voor naar elkaar omzien, idealen en vertrouwen. Een hoopvolle visie op de toekomst.
Joke Verweerd verloor twee jaar geleden haar echtgenoot na een lang huwelijk. Ze schreef er het boek Troostpleister over, waarin ze verwoordt wat het betekent om een geliefd mens los te laten en hoe rauw rouw is. Joke Verweerd groeide op in het milieu van de strenge Oud Gereformeerde Gemeente, waar weinig ruimte was voor haar creativiteit en rijke fantasie. Met haar groot inlevingsvermogen bedacht ze allerlei verhaaltjes over de mensen die ze zag en de dingen die ze meemaakte. Het zaadje voor een toekomst als schrijver werd daar geplant. Toen ze verkering kreeg met Fred, een jongen met Indische roots, maakte ze kennis met het blijmoedige geloof van haar Sumatraanse schoonmoeder. Ondanks wat zij had meegemaakt in de oorlog sprak zij vanuit een groot vertrouwen over God en voelde zij zich een geliefd mens. Zo anders dan het angstige geloof dat zij in haar jeugd had meegekregen en zij omarmde dan ook deze nieuwe kijk op haar geloof. Schrijven was altijd de uitlaatklep voor Joke Verweerd, die haar boeken 'preekjes voor mezelf' noemt. In de tijd van zorgen om haar zieke man en ook nadat zij zelf werd getroffen door ziekte. Met als leidraad dat ze wil schrijven wat opbouwt, waar zij en haar lezers van groeien. Over de laatste tijd met Fred schreef zij de bundel Troostpleister. Volgens Joke Verweerd is het belangrijk hoe je met elkaar toeleeft naar het afscheid en ervoor zorgt dat gezegd is wat gezegd moet worden. Zij probeert naar haar verdriet te kijken als een vriend.
Op 4 april 1968 werd Martin Luther King doodgeschoten. Deze dominee, politiek leider en voorvechter van burgerrechten in de VS is nog altijd een belangrijke inspiratiebron voor John Leerdam, oprichter en directeur van Stichting Julius Leeft! en voormalig politicus. Leerdam heeft twee grote passies: politiek en de kunsten. En die twee probeert hij aan elkaar te verbinden. Hij wil politici bewust maken van hoe het eraan toegaat in de wereld van theater, film en al die plaatsen waar mensen hun best doen om op een creatieve manier verhalen te vertellen die ertoe doen. Met Stichting Julius Leeft! brengt hij voorstellingen op de planken die gaan over ons onverwerkt verleden, vaak gekoppeld aan onze koloniale geschiedenis. Het is voor Leerdam vanzelfsprekend om aandacht te vragen voor het zwarte perspectief in de samenleving. Dat begon toen hij werd afgewezen op de toneelschool, omdat hij als zwarte acteur geen toekomst zou hebben. Dit mocht nooit meer iemand overkomen, besloot hij. Hij leerde dat je als kunstenaar dingen kunt agenderen, aandacht kunt vragen voor zaken die pijnlijk en belangrijk zijn. Nu weet hij hoe belangrijk het is dat er in de kunsten ruimte is voor culturele diversiteit. De Black Achievement Month komend najaar, waarvan Leerdam artistiek leider is, wil daar een positieve bijdrage aan leveren. Leerdam, kleinzoon van een dominee, is zijn christelijke achtergrond altijd trouw gebleven. De Evangelische Broedergemeente is voor hem thuiskomen bij zijn Surinaamse roots en identiteit. Tijdens een periode van ernstige ziekte ervaarde hij God van dichtbij. Het maakte dat zijn geloof zich verdiepte en tot op de dag van vandaag een bron van inspiratie in zijn leven is.
Rebekka de Wit is auteur en theatermaker. Haar nieuwe boek, getiteld 'De afhankelijkheidsverklaring', is net verschenen. Het is een bijna essayistische biografie: je krijgt een beeld van het feit dat ze afhankelijk is van anderen als het gaat om haar wereldbeeld, en hoe ze daar vervolgens mee omgaat. De Wit onderzoekt het culturele verschijnsel van onafhankelijk te moeten/willen zijn. En hoe we onszelf voor de gek houden met de illusie van onafhankelijkheid. Dat is niet onschuldig: het is een politiek discours waar we zelf aan meewerken. Ze ziet te vaak dat we keihard aan het polariseren zijn en onszelf opsluiten in ons eigen gelijk. Haar boek gaat in tegen de totale onverantwoordelijkheid die mensen tentoonspreiden. Ook bij het klimaatprobleem komt ze het tegen. We zijn zo veel bezig met 'ik'. Er is helemaal niet genoeg planeet voor zoveel 'ikken'. Bij elke klimaatconferentie rechtvaardigt de illusie van onafhankelijkheid heel veel politieke beslissingen die we ons niet kunnen permitteren. We moeten leren om ons over te geven aan iets wat groter is dan wij, maar precies dat kunnen we niet. 'Ik denk dat ik religieus ben in de zin dat ik geloof dat er uiteindelijk een vorm van rechtvaardigheid bestaat en dat dat het waard is om voor te vechten. Dat het het waard is om voor vrede te vechten. In die zin is mijn boek een soort gebed.'
Fotograaf Ruben Timman kreeg in 2001 een bijzondere droom die hem nooit heeft losgelaten. Inmiddels is zijn droom werkelijkheid geworden en is op 23 maart het Museum der Mensheid geopend. 'Ik was in 2001 in Vietnam en sliep in een trein. Ik had die nacht een bijzondere droom. Ik bezocht het Museum der Mensheid en werd rondgeleid door Kofi Annan. Het museum verkeerde in een zeer slechte staat. De vitrinekasten waren bedekt met stof, het glas was gebroken en het was er donker. Ik werd verontwaardigd wakker. Ik wilde juist de schoonheid en waardigheid van mensen laten zien, te midden van een gebroken wereld. Vanaf dat moment heb ik duizenden foto's van mensen gemaakt over de hele wereld en groeide het verlangen om het museum wat ik gezien had ook daadwerkelijk te realiseren.' 'Via het museum wil ik bewustwording creëren. Ik wil dat we anders naar onszelf gaan kijken. Ik wil dat we zien hoe mooi we zelf zijn en dat we ook gaan zien hoe mooi de ander is, dichtbij en ver weg. Het moet een plek worden waar kunst, cultuur en maatschappelijke vraagstukken elkaar ontmoeten. Ik hoop dat dit project als een olievlek over de wereld zal gaan.'
Carla Dik-Faber is Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie en verantwoordelijk voor onder meer landbouw, cultuur en klimaat. Hoewel ze afstudeerde als kunsthistorica kwam Dik-Faber in de politiek terecht. Zij wil zich inzetten voor een betrokken en zorgzame samenleving. Die bereiken we volgens haar niet door in de loopgraven van ons eigen morele gelijk te blijven zitten. 'Gelovigen hebben de neiging om bij voorbaat al nee te zeggen tegen thema's als abortus en de levenseindepil. Toch moet je open blijven staan voor de ander en hem serieus nemen, want wie nooit van mening is veranderd heeft zelden wat geleerd.'
De Egyptisch-Nederlandse Mounir Samuel is bekend als politicoloog, journalist en schrijver. Binnenkort presenteert hij zich voor het eerst als theatermaker. Zijn solovoorstelling 'En toen schiep God Mounir' gaat op 28 maart 2019 in première. Het is een hedendaags scheppingsverhaal waarin grenzen van geografie, gender en geloof worden verkend en bevraagd. Mounir pelt al zijn identiteiten af om te komen bij de essentie: een nieuwe mens. De zoektocht naar de betekenis van identiteit speelt een rol in al zijn werk. Mounir publiceerde maar liefst tien boeken, waarvan de roman 'Liefde is een rebelse vogel' en 'God is groot' de meest recente zijn. In dat laatste werk beschrijft hij de periode waarin hij zich onderdompelde in de moslimgemeenschap en deelnam aan de ramadan. Naast een kritische analyse van de huidige positie van de islam in Nederland laat Mounir zien hoe deze periode tot verdieping van zijn eigen christelijke geloof was. Mounir is van huis uit koptisch-orthodox, maar laat zich ook inspireren door het geloof van zijn moslimvrienden. Met als resultaat dat hij zijn dagelijkse gebeden nu op een gebedskleed uitvoert en bidden met een gebedssnoer geen geheimen meer voor hem kent. Aan Hella van der Wijst vertelt hij dat hij na een periode van onderzoek geen twijfel meer heeft aan het bestaan van God.
Op 8 maart 2019 is het Internationale Vrouwendag. Op die dag geeft Jasja Nottelman het stokje door aan de nieuwe voorzitter van de Oecumenische Vrouwensynode, een beweging die zich sinds 1987 al bezighoudt met een feministische visie op mens, geloof en samenleving.
Alexander Noordijk is voorganger van de Binnenwaai op IJburg in Amsterdam. De Binnenwaai is de 100e kerk in Nederland die officieel genoteerd staat als een LHBT-vriendelijke en veilige kerk. Afgelopen zomer ontsnapten Noordijk en zijn man aan een aanslag toen twee onbekenden een vuurwerkbom aan zijn huis hadden bevestigd, maar deze niet tot ontploffing konden brengen. Noordijk groeide op in de Hoeksche Waard. Als kind al had hij de ambitie om predikant te worden. De weg daarnaartoe was vanwege zijn geaardheid niet eenvoudig. Inmiddels heeft hij zijn draai gevonden op IJburg waar hij onder andere met het initiatief TafelTijd een inclusieve kerk wil zijn. Zo werkt hij stap voor stap aan zijn droom: een tolerantere samenleving.
In het kader van het World Interfaith Harmony week is Annewieke Vroom te gast. Ze is universitair docent comparatieve godsdienstwijsbegeerte aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Vroom heeft veel ervaring als het gaat om religieuze diversiteit. Ze studeerde religiewetenschappen aan de VU in Amsterdam en promoveerde uiteindelijk op een empirische studie naar een interreligieuze dialoog van de moderne Japanse zenboeddhist Masao Abe (1915-2006) met christelijke theologen. De titel van haar proefschrift was: God of Leegte? Zenboeddhist Masao Abe in dialoog met christelijke denkers. Zelf heeft Vroom een christelijke achtergrond. 'Ik heb op plekken over de hele wereld gewoond en met heel veel verschillende religieuzen gesproken. En toch kom ik altijd heel graag terug bij de christelijke traditie. Het verhaal van Jezus vind ik een heel belangrijk verhaal. Het geeft richting, het houdt het licht brandend. Het is diep en simpel tegelijk.'
Op de dag van de Nationale Holocaust Herdenking ontvangt Hella van der Wijst holocaustoverlevende Carla Josephus Jitta. Ze overleefde Theresienstadt en werd op een bijzondere manier uit de oorlog bevrijd. Ze vertelt over haar wonderlijke levensverhaal, waarin de Remonstrantse Broederschap een bijzondere rol heeft gespeeld. Pas in oorlogstijd begrijpt Carla dat haar familie joods is, iets waar nooit over werd gepraat. Haar ouders worden verraden en overleven Sobibor niet. Ook de onderduikadressen van Carla en haar broer Alfred worden bekend en zij worden vervoerd naar Westerbork en daarna naar Theresienstadt. Door stelligheid, geluk én geantedateerde remonstrantse doopsbewijzen weten ze te ontsnappen aan het transport naar Auschwitz. Carla is nog maar twaalf jaar als ze in de kampen zit, maar ze doet er diepe wijsheid op. Ze noemt het zelf een helderziendheid. Carla worstelde veel met God, maar heeft hem ook vaak heel dichtbij ervaren.
Geeske Hovingh is coördinator van het Wereldhuis, een initiatief van de Protestantse Kerk Amsterdam. Ze werkt aan een groot, nieuw project om het draagvlak ten opzichte van vluchtelingen in Nederland te verbeteren.
In oktober 2018 werd Stefan gekozen als nieuwe Theoloog des Vaderlands. Een jaar lang is hij ambassadeur van de theologie in Nederland. Hij ervaart de benoeming als een waardering voor wat hij doet. Hij is gecomplimenteerd om zijn inzet via opinie in de kranten en op Twitter. Dat zal hij komend jaar voortzetten.
Dit aanstormend talent ervoer vijf jaar geleden een diepe verlatenheid toen zijn moeder overleed. Was God wel goed? Nu is Rik Zweers de eerste drager van de titel Jonge Theoloog des Vaderlands en is God minder en minder in beelden te vangen.
Derk Stegeman is predikant en afdelingsmanager bij STEK (Stichting voor Stad en Kerk) in Den Haag. STEK heeft de organisatie in handen van het #kerkasielBethel, waar Stegeman coördinator en woordvoerder voor is. Op zondag 2 december is de marathonkerkdienst, die wordt georganiseerd voor het gezin Tamrazyan, vijf weken bezig. Nationaal en internationaal is er aandacht en steun voor de actie. Inmiddels gingen vierhonderd voorgangers voor en zijn mensen uit het hele land betrokken. Het initiatief verbindt enorm en maakt veel los. Mensen die twintig jaar niet in een kerk zijn geweest, doen mee. Er zijn veel politici langsgekomen om steun te betuigen en vragen te stellen. De landelijke PKN steunt het, scriba René de Reuver heeft een deel van de voortdurende dienst geleid. De vieringen die er 24 uur zijn, zijn hartverwarmend in hun eenvoud. Bethel betekent: Huis van God. Er klopte iemand bij hen aan en ze hebben opengedaan.
Marja van Bijsterveldt was minister voor Onderwijs in het kabinet Rutte I, voorzitter van het CDA en is momenteel burgemeester van Delft. In die functie maakt ze zich sterk om de tweedeling die zij in de samenleving signaleert te bestrijden. Ze voelt zich dan ook geroepen alle groepen bij de maatschappij te betrekken. Het stimuleren van gemeenschapszin ziet zij als een van haar belangrijkste taken. Van Bijsterveldts visie op God is in de loop der tijd veranderd. Opgevoed met God de Vader, is dat beeld voor haar nu minder absoluut. God is nu een goede macht geworden, die via mensen werkt. Het belangrijkste wat je een ander mens kunt geven, is volgens Van Bijsterveldt aandacht. Zij probeert haar burgemeesterschap dan ook als een pastor vorm te geven, in het licht van een vergevingsgezinde God.
Geeske Hovingh is coördinator van het Wereldhuis, een initiatief van de Protestantse Kerk Amsterdam. Ze werkt aan een groot, nieuw project om het draagvlak ten opzichte van vluchtelingen in Nederland te verbeteren.
Hofpredikant Carel ter Linden schreef het boek Bijbelse miniaturen, waarin hij zoekt naar de verborgen boodschappen die er in de Bijbel te vinden zijn. Zijn boek is tevens een pleidooi om de Bijbel te blijven lezen. Zonder die verhalen neigen we ertoe om in 'platland' terecht te komen. Ze tonen immers een diep moreel besef van wat goed en niet goed is. Ter Lindens visie op God is in de loop der tijd veranderd. Inmiddels is God voor hem een krachtenveld van liefde, trouw, rechtvaardigheid en barmhartigheid, begrippen die in de Bijbelse verhalen voortdurend aan de orde zijn. Hij zou God daarom ook wel het grote geweten willen noemen. Over het leven zegt Ter Linden dat het in zichzelf geen zin aandraagt, maar erom vraagt dat wij er zin aan geven. De Bijbel is een grote inspiratiebron om die zin te ontdekken.
Mpanzu Bamenga is jurist en D66-politicus. In 1994 vluchtte hij samen met zijn moeder en broer uit Congo naar Nederland. Dertien jaar heeft hij in Nederland gewoond, zonder een verblijfsvergunning. Ondanks deze precaire situatie heeft hij altijd geloofd in een betere toekomst en heeft hij alle kansen die hij kreeg met beide handen aangegrepen. Bamenga droomde, ondanks hun eigen armoede en onzekerheid, al heel jong van een rechtvaardige en inclusieve samenleving. Bamenga is onder andere werkzaam als jurist en coördinator bij het Wereldhuis in Den Haag, een project van Stek voor stad en kerk (door de Haagse diaconie). Als christen helpt hij vluchtelingen en ongedocumenteerden door op te komen voor hun basisrechten en maakt hij juridische, psychische, financiële en medische bijstand voor hen mogelijk. In 2016 werd Bamenga verkozen tot Eindhovens politiek talent van het jaar. Hij werd uitgenodigd om naar de Verenigde Staten te komen voor een uitwisselingsprogramma van het Bureau of Educational and Cultural Affairs of the U.S. Hij werd ook gevraagd als spreker bij The Congressional Black Caucus Foundation Event 2016 en in het Witte Huis. Marleen Stelling praat met Bamenga over zijn geloof als inspiratiebron voor zijn maatschappelijk engagement.
Als iemand zich al jaren bezighoudt met duurzaamheid en bewustwording, dan is het wel milieukundige Martine Vonk. Ze kan er onmogelijk mee stoppen. Tegelijkertijd werkt het leven haar behoorlijk tegen. Ze is 43 jaar en heeft uitgezaaide kanker. Martine Vonk is lector Ethiek en Technologie bij Saxion (Deventer/Enschede) en werkt van daaruit met bedrijven en organisaties aan reflectie op technologische innovatie en duurzaamheid. Centrale thema daarbij is Circulaire Economie. Ondertussen maakt Martines gezondheid het haar niet makkelijker. Tien jaar geleden werd er borstkanker bij haar geconstateerd en werd ze al behandeld. Inmiddels is het uitgezaaid naar botten, longen en lever. 'Beter worden zit er voor mij niet meer in en ja, dat is moeilijk en verdrietig. Op dit moment krijg ik bijna wekelijks chemokuren, maar gelukkig voel ik me ondanks dat goed. Ik kan gelukkig mijn dagelijkse dingen doen, er zijn voor mijn gezin én ook nog werken. Als je zo ziek bent als ik, loop je het gevaar dat mensen je daar vooral nog op aanspreken. Maar wat ik graag tegen mensen zou willen zeggen is: vraag mensen zoals ik niet alleen naar hun ziek zijn. Zie de hele mens! Ik ben véél meer dan die ziekte alleen.'
Te gast is Bernhard Reitsma, bijzonder hoogleraar aan de VU op het gebied van christendom en islam. Zijn fascinatie voor de islam werd gewekt doordat hij van 1997 tot 2005 in Jordanië en Libanon woonde. Hij was daar docent aan de Near East School of Theology, aan het Arab Baptist Theological Seminary. Al deze ervaringen vormden de voedingsbodem voor Reitsma's onlangs verschenen boek 'Kwetsbare liefde'. 'In mijn boek ga ik op zoek hoe ik mij - vanuit mijn eigen identiteit als christen - kan verhouden tot andere mensen in de samenleving die niet geloven wat ik geloof, maar met wie ik wél in dit land samenleef. Ik heb het verlangen dat ze iets gaan proeven van die identiteit, en tegelijkertijd kijk ik ook in de spiegel. Het christendom heeft zich lang niet altijd gedragen naar de essentie van onvoorwaardelijke liefde waar ze voor staat.'
Stel je voor: je bent nog geen vijftig, je hebt een leuke baan en een fijn gezin. De toekomst lacht je toe. Maar dan begin je steeds meer dingen te vergeten. De shampoo uit je haar spoelen of welke boodschappen je wilde halen. Het overkwam Christa Reinhoudt drie jaar geleden. Sinds een half jaar weet ze dat ze de ziekte van Alzheimer heeft. De ziekte zet haar leven in een compleet ander licht. 'Ik heb geen perspectief meer', zegt Christa. Ze droomde weleens over haar pensioen, maar dat gaat ze niet meer meemaken. Ze heeft haar baan als coördinator in een inloophuis moeten opgeven. Thuis moet ze steeds meer zaken uit handen geven. Dat ze onlangs de verjaardag van haar man vergat, maakt pijnlijk duidelijk hoe de ziekte vordert. Haar geloof was voor Christa altijd een inspiratiebron, maar op dit moment begrijpt ze weinig van God. 'Ik voel me nu niet gezien door God.' Toch staat ze iedere morgen weer op. Juist nu vindt ze in iedere dag iets om voor te leven. 'Wat bereik ik met depressief in bed liggen? Ik wil m'n energie voor het positieve gebruiken.'
Pieter Barnhoorn is huisarts, docent aan de opleiding Geneeskunde, seksuoloog en doet op dit moment promotieonderzoek rondom professionele identiteitsvorming. Barnhoorns vader was dominee, waardoor hij het protestantisme 'met de paplepel ingegoten' kreeg. Voor Barnhoorn bestaat God niet meer zoals hij zich dat 35 jaar lang heeft voorgesteld. Dat goede gesprek heeft Barnhoorn dagelijks, in zijn huisartsenpraktijk. Hij neemt graag de tijd voor zijn patiënten en is benieuwd welke vraag er achter hun vragen schuilgaat.
Tien minuten lang heeft Almatine Leene gehuild van vreugde toen afgelopen zomer een langgekoesterde wens van haar uitkwam, namelijk dat nu ook vrouwen voorganger mogen worden in haar geliefde Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt. Leene zou niet buiten haar geloof kunnen, het verrijkt haar leven. 'Ik zoek me soms suf naar God en op andere momenten is Hij heel dichtbij. Gods bestaan maakt dat ik besta, ik adem op Zijn adem.' Ze voelde zich geroepen om theologie te gaat studeren, terwijl ze wist dat ze haar droom, predikant worden, in haar eigen kerk niet kon waarmaken. In Zuid-Afrika kreeg ze wel de mogelijkheid om voorganger te worden, namelijk van de NederDuits Gereformeerde Kerk van Stellenbosch-Wes. Leene wil als theoloog de status quo bevragen en opstaan tegen onrecht in de samenleving. Ze heeft zich altijd hardgemaakt voor de positie van vrouwen in de kerk, het onderwerp waar zij in 2013 op promoveerde. Naast haar werk als predikant is ze onderzoeker aan de universiteit van Stellenbosch en werkt ze parttime als docent dogmatiek en kerkgeschiedenis aan de Gereformeerde Hogeschool in Zwolle. In september 2017 was ze een van de drie genomineerden voor de titel Theoloog des Vaderlands.
Op 31 oktober krijgt Kees Posthumus de Spaanprijs 2017. De Spaanprijs is een tweejaarlijkse prijs, die wordt toegekend aan iemand die op 'opmerkelijke wijze' een 'artistieke of publicitaire' bijdrage aan het Bijbelse, geestelijke of kerkelijke leven in Nederland heeft geleverd. Naast verhalenverteller is Kees Posthumus ook redacteur van Kerkmagazine en journalist. Als dienstweigeraar belandde Posthumus in de jaren 80 in de gevangenis. Zijn tijd in de gevangenis is bepalend geweest voor zijn geloof. Hij beschouwt zichzelf als een 'ware oecumenicus', iemand die zich thuisvoelt in meerdere kerken. Hij is een optimist, iemand die kiest voor de verandering en een leven in het licht. Dat optimisme neemt hij ook graag mee in zijn voorstellingen, die vaak gaan over Bijbelverhalen. Het motto voor zijn theatervoorstellingen is dan ook: 'Oude verhalen, vroom & vrolijk opnieuw verteld in kroegen en kerken'.
Margreet de Heer is genomineerd voor de titel Stripmaker des Vaderlands, waarvan de uitslag half oktober bekend wordt gemaakt. Deze striptekenaar studeerde theologie en maakte boeken over filosofie, religie, wetenschap. Haar laatste boreling is getiteld 'Zodat het je goed gaat', over de tien geboden, en daarvoor werkte ze samen met kinderboekenschrijver en dichter Karel Eykman. Ze groeide op in een domineesgezin. De christelijke traditie voelt voor haar als haar ouderlijk huis: 'Ik kom er graag terug, heb er dierbare herinneringen, maar tegelijkertijd zal ik er nooit meer wonen en heb ik mijn eigen huis'. Van binnenuit heeft ze een ervaring gekregen van religie en spiritualiteit die alle labels overstijgt. Marleen Stelling gaat in gesprek met Margreet de Heer over hoop, humor, de christelijke traditie en strips met een roeping.
Arjan Vliegenthart is wethouder Werk, Inkomen en Participatie voor de SP in Amsterdam. Hij groeide op in een predikantengezin in de Bijlmer. De afgelopen vier jaar heeft Vliegenthart zich hard gemaakt voor een cultuuromslag binnen de sociale dienst: zijn uitgangspunt is dat je moet kijken naar wat mensen wel kunnen in plaats van wat ze niet kunnen. Dat vraagt om verdieping in hun situatie en bovenal vertrouwen. Zijn betrokkenheid bij mensen kreeg Vliegenthart van huis uit mee: zijn ouders leefden hem voor dat je een zorg hebt ten opzichte van de samenleving. Inspiratie haalt hij uit het bijbelboek Micha: 'Wat is het dat je Heer je vraagt? Niets anders dan recht te doen, trouw te betrachten en nederig te wandelen met je God'. Volgens Vliegenthart een moeilijke opgave. Recht doen is voor hem meer dan je houden aan de wet; belangrijker is dat je oog hebt voor de omstandigheden waarin iemand verkeert.
Al op jonge leeftijd kozen Gea en haar man ervoor om hun leven in dienst van de missie te stellen en voeren ze met hun gezin de wereld rond. Wat begon als een mooi ideaal, groeide langzaam scheef. Gea begon zich af te vragen: wie ben ik zelf en wat wil ik? Door de studies journalistiek en theologie kwam ze tot vele nieuwe en ruimere inzichten over wat geloven betekent. Maar het thema missie liet haar niet los. Nu ze in de stad woont, begint ze het met andere ogen te bekijken. 'Hoe kunnen we iets van God laten zien in de stad? Dat betekent niet meer met je rugzak de wijde wereld in om het goede nieuws te vertellen, maar werkelijk in contact treden met mensen en je missie integreren in je dagelijkse werk.' Dit nieuwe concept van Business as Mission - ondernemen met een missie - heeft Gea uitgewerkt in verschillende boeken. Onlangs verscheen daarvan een internationale versie BAM: Global Mission, met daarin praktijkvoorbeelden van over de hele wereld.
Theoloog en psycholoog Inger van Nes kreeg drieënhalf jaar geleden een ongeluk waardoor ze hersenletsel opliep. Je ziet niks aan haar en toch zal ze nooit meer de oude zijn. Na een periode van eenzaamheid, machteloosheid, depressie en revalidatie wordt het op dit moment weer enigszins licht in haar leven. Met Pasen ontmoeten we een dankbare Inger die opstaat in een nieuw leven. Ze gaat aan een nieuwe baan beginnen en wil zich sterk maken voor een inclusieve samenleving als het gaat om de geestelijke gezondheidszorg. Inger van Nes heeft veel systeemkritiek als het om de zorg gaat. Met haar universitaire niveau kwam ze in de bijstand. Ze kreeg 3,75 euro per dag voor de dagbesteding: houtbewerken of koffie schenken. Er is geen ruimte voor het individu, terwijl ze juist behoefte had aan individuele begeleiding. Een professional die haar zou helpen om vervullend werk te vinden. 'Ik heb aan den lijve ondervonden dat wij geen inclusieve samenleving zijn die doeltreffend zorgt voor mensen die het nodig hebben. Willen we dat oplossen, dan zullen we meer geld aan de zorg moeten uitgeven en daar zit tegelijkertijd een probleem.'
Paula Irik is als geestelijk verzorger, verbonden aan vier locaties van zorgkoepel Cordaan in Amsterdam. Daar ontmoet ze wekelijks oudere bewoners met dementie. Door ontmoetingsgroepen laat zij deze mensen, die doorgaans vaak gesloten zijn, weer openbreken. En dan ontdekt ze dat het nog altijd gevende mensen zijn, die in hun eigen taal, het Dementees, volop wijsheden verkondigen. Ze spreekt van een wisselwerking, een bondgenootschap. Irik strijdt tegen het beeld dat nog altijd heerst, dat je beter dood dan dement kunt zijn. Ook in haar persoonlijke leven kreeg Irik met de ziekte te maken. Ze verzorgde jarenlang haar hoogbejaarde moeder met dementie. Zij zat in het donker, zoals Irik het noemt. Ze was bijna niet te bereiken en ging vaak in verzet. 'Het is een trieste weg om te gaan, een les in uithouden. Toch kon ik haar blijven zien als kind van God. Ik wist: ook dit is goede schepping.' Het jarenlange werk dat Paula Irik deed onder kwetsbaren bracht haar keer op keer bij de essentie van het bestaan. 'Juist waar het broos en kwetsbaar is, daar komt het licht.'
Vijf jaar was ze voorzitter voor de Protestantse Kerk, maar aan die periode komt op 9 maart een eind. Ze begon aan haar taak met de ambitie om de kerk weer vrolijker en meer open te maken. Is dat gelukt? En welke toekomst wacht haar, nu het weer tijd is voor dominee Van den Broeke? Met dankbaarheid kijkt ze terug op haar tijd als preses van de algemene kerkvergadering van de Protestantse Kerk. In deze periode heeft ze veel bijzondere gesprekken mogen voeren met de afgevaardigden van de verschillende kerken. Zo kreeg ze kans om van gedachten te wisselen over relevante thema's, zoals het debat over de inzegening van homohuwelijken in de kerk. Een thema dat haar na aan het hart gaat, maar waarover de meningen sterk uiteenlopen. De tijd bleek nog niet rijp voor nieuwe stappen, moest ze met pijn in haar hart vaststellen. Sinds 2016 is Van den Broeke lid van het dagelijks bestuur van de Wereldraad van Kerken. Voor Kerk in Actie bezocht ze bijzondere lokale projecten in Argentinië en Bolivia en kon zo met eigen ogen zien hoe het netwerk van kerken wereldwijd opereert en mensen ondersteunt. 'Zowel wereldwijd als in ons eigen land zijn de onderlinge banden tussen geloofsgemeenschappen van vitaal belang voor een weerbare samenleving.' De Protestantse Kerk staat onder druk van teruglopende ledenaantallen en kerksluitingen. Karin van den Broeke wil kerken inspireren om niet in de overlevingsstand te gaan, maar te bedenken waar ze nu werkelijk voor willen staan als gemeenschap. 'Steek daar je energie in.' Voor Van den Broeke is de kerk een vindplaats van liefde en ze hoopt dat dat beeld ook steeds meer kenbaar mag worden voor de buitenwereld. Ze is hoopvol over de toekomst van geloven in Nederland, ook al betekent dat voor het behoud van de kerk niet louter goeds. Nu breekt voor haar een nieuwe tijd aan, waarin zij weer dorpsdominee zal zijn van vier Zeeuwse gemeenten. Ze kijkt ernaar uit: 'Eindelijk weer pastoraat doen op de fiets.'
Cees den Heyer is emeritus-hoogleraar Nieuwe Testament en Bijbelse theologie aan de Theologische Universiteit in Kampen. Zijn leven lang is hij gefascineerd door de figuur van Jezus. In zijn recent verschenen boek 'Jezus, een mensenleven' maakt hij de balans op en ontdekt hij dat we kerkelijke dogma's over Jezus als Gods zoon moeten afbreken om uit te komen bij de persoonlijkheid van de mens Jezus. Den Heyer onderzoekt hoe deze dogma's zijn ontstaan: het is met name onder druk van de keizers dat zij werden vastgesteld om de eenheid van het Romeinse Rijk te bevorderen. Bewijs in de evangeliën zelf ziet Den Heyer dan ook niet. Aan het einde van zijn zoektocht is de fascinatie voor de mens Jezus gebleven, misschien zelfs wel versterkt. Het grote mysterie blijft voor Den Heyer echter hoe het kan dat uitgerekend het verhaal van Jezus uitgroeide tot een wereldreligie. 'De kracht van Jezus zit in de aanpassing. Want als je hem opsluit in de kerk of in een dogma, dan versteent hij. Want dan zeg je: zo is hij. Zoon van God, hij kwam ons verlossen. En dan kun je er verder niks meer van zeggen. Maar doe je dat niet, dan groeit Jezus mee.'
Bas Plaisier was scriba van de PKN tot 2008. Onder zijn bezielende leiding wisten de Hervormde, Gereformeerde en Lutherse Kerk zich te verenigen. Voor zijn tijd als scriba werkte Plaisier als docent in Indonesië bij de Toraja-christenen. Daar leerde hij een andere vorm van christendom kennen. Na zijn afscheid van de PKN stortte Plaisier zich in een nieuw buitenlands avontuur: China. Daar was hij getuige van de explosieve groei die het christendom er doormaakt. De andere zijde van dit succes is dat de Chinese overheid de christenen scherp in de gaten houdt. Er gaat soms zelfs een kerk tegen de vlakte, ontwikkelingen die Plaisier somber stemmen. Toch twijfelt hij niet aan de Geest, die vaak heel anders werkt dan wij voor mogelijk houden.
Rob Visser nam in december 2017 afscheid als stadspredikant van Amsterdam. Kortgeleden ontwikkelde hij nog de app 'Goddelijk Amsterdam' waarmee je langs allerlei religieuze plekken in de stad kunt wandelen. Voordat Visser stadsdominee van Amsterdam werd, pionierde hij op IJburg. Hij startte een Parentshouse, een huis voor net gescheiden vaders of moeders die geen woning meer hebben (een initiatief dat nu op veel plekken navolging vindt). Volgens Rob Visser bepaalt de context van een kerk wat je uiteindelijk gaat doen. En die context, die zoekt Rob binnenkort weer op. Met emeritaat of niet, de aankomende jaren gaat hij samen met zijn vrouw de gemeente in Vuuren dienen.
Een man met idealen, dat is Joël Voordewind, Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie. Een humaan vluchtelingenbeleid, opkomen voor jeugd en gezin, zorg voor kwetsbaren; typisch thema's waar Voordewind zich aan verbindt. Bij de vorming van het kabinet strandde in de onderhandelingen zijn vurige wens voor een ruimer kinderpardon. Hoe doe je dat, christelijke politiek bedrijven als je ook compromissen moet sluiten? Opgroeiend in de Bijlmer, als zoon van een predikant, kwam Voordewind al vroeg in contact met de onderkant van de samenleving. Verslaafden kwamen bij het gezin over de vloer en zijn vriendjes kwamen uit alle windstreken, al had hij dat als kind niet door. Tijdens zijn tienertijd kwam zijn geloof tot verdieping doordat hij zelf op onderzoek uitging en las over de verschillende wereldreligies. Maar ook door zijn betrokkenheid bij Jeugd met een Opdracht en Steiger 14. Daar werd hij drummer van de rockband No Longer Music. Met hun radicale teksten probeerden ze het evangelie te brengen op onverwachte plekken, wat hen niet altijd in dank werd afgenomen. Voordewinds geloof heeft hem altijd geïnspireerd om te strijden tegen onrecht. Samen met zijn vrouw Deborah maakte hij meerdere reizen naar plekken waar mensen in moeilijkheden waren. Hun huwelijksreis leidde onder meer langs vluchtelingenkampen in Thailand en Cambodja. In 1991 werden ze door Tearfund uitgezonden naar Noord-Irak, na het uitbreken van de Eerste Golfoorlog, om te helpen bij de opvang van Koerdische vluchtelingen. Nog altijd werkt Voordewind graag vanuit zelfopgedane ervaringen. Reizen naar het Midden-Oosten en tijd doorbrengen met vluchtelingen zijn vanzelfsprekend onderdeel van zijn werk.
In de Poëzieweek is schrijver en dichter Marieke Lucas Rijneveld te gast. Marieke geldt als één van de grootste nieuwe talenten van de Nederlandse letteren. Eind deze maand verschijnt haar debuutroman De avond is ongemak. Dit is het schrijnende verhaal van het religieuze boerengezin waar Marieke (Jas) in opgroeit. Het gezin wordt getroffen door de dood van een kind. Matthies komt op een dag niet meer terug van het schaatsen en laat zijn zusje Jas in totale verwarring achter. Door de ogen van de tienjarige Jas zien we hoe de familieleden elk op hun eigen manier omgaan met het verlies. Vader en moeder zijn volledig verlamd door verdriet en zien niet hoe Jas en haar zusje Hanna en haar broer Obbe ondertussen langzaam ontsporen. Marleen Stelling praat met Marieke over de impact van haar streng gereformeerde jeugd, haar weg 'naar de overkant' en haar leven op dit moment. Wat heeft het plotselinge verlies van haar broer met haar gedaan? Hoe heeft ze haar eigen weg gevonden en wie is Marieke nu, als schrijver en als mens?
Marleen Anthonissen-van der Louw leidt een avontuurlijk leven dat haar op vele bijzondere plekken op de wereld bracht. Haar gezin werd in oktober opgeschrikt toen plotseling haar man en medewereldreiziger Ilja overleed. In deze verdrietige tijd kijkt ze dankbaar terug op hun leven samen. Ook ervaarde ze hoe God haar op wonderlijke wijze in deze tijd hielp. Eigenlijk is ze er niet het type voor, vindt ze zelf, maar door haar levensmotto 'Gaan waar God je zendt' belandt ze iedere keer weer op de meest bizarre plekken. Tussen islamitische vrouwen met boerka's in Pakistan, in het barre, lelijke Kazachstan en in het conflictueuze Jeruzalem. Overal weer ontmoette ze mensen die warm en hartelijk waren en die leven in vertrouwen op God. Marleen en Ilja gingen een bijzondere weg, waarbij aandacht voor andere mensen - van welke religie of afkomst ook - centraal stond. Het leerde Marleen steeds weer haar vooroordelen opzij te leggen en te ontdekken dat ieder mens geliefd is in Gods ogen.
Schrijver en filosoof Desanne van Brederode is onlangs in Bethlehem geweest en heeft een essay uitgebracht 'Als stilte steekt - het effect van collectief zwijgen over misstanden en wandaden'. Een warm pleidooi voor engagement en een cri de coeur om Syriërs actiever te steunen. Om Syriërs actief te steunen ontstaan er steeds meer initiatieven vanuit kerken. Landelijk is er op 18 december de actie Tafels van Hoop, waarbij alle kerken opgeroepen worden om in hun eigen plaats een maaltijd te organiseren met vluchtelingen. Eerder onderzoek van EenVandaag wijst uit dat 94% van de vluchtelingen in Nederland zich eenzaam voelt. Persoonlijk contact is heel belangrijk voor hun integratie. De actie Tafels van Hoop maakt onderdeel uit van een adventscampagne van Kerk in Actie voor vluchtelingen wereldwijd. Met kerst wordt er samen met EO Metterdaad, Dorcas en World Vision geld ingezameld voor vluchtelingen in Syrië.
Ad van Nieuwpoort is dominee in Bloemendaal en heeft een grote passie voor Bijbelverhalen. Documentairemakers Sarah Vos en Sander Snoep maakten daar de docufilm Hier ben ik over (te zien op Eerste Kerstdag, 22.15 uur, NPO2). 'Ik ben op zoek naar de ontmoeting van mens tot mens. Ik prik snel door rijkdom en uiterlijk heen. In de film voel je die kwetsbaarheid heel duidelijk'. Marleen Stelling praat met Van Nieuwpoort over de docufilm en over zijn kersverse boek Nu of nooit. Actuele bespiegelingen bij Esther. Wat zegt zo'n verhaal ons bijvoorbeeld in de huidige #Metoo kwestie? Meer dan je zou verwachten. Van Nieuwpoort deelt de bezieling die hij in oude teksten vindt graag: 'Ze kunnen ook nu nog van betekenis zijn in ons o zo fragiele bestaan'. Van Nieuwpoort is publicist bij diverse dagbladen en tijdschriften, waaronder Trouw, Het Financieele Dagblad en het Christelijk Weekblad en is vaste commentator bij het Radio 1-programma Nieuws en Co.
Inez van Oord was de drijvende kracht achter de tijdschriften Seasons en Happinez. Ze bezocht een leven lang spiritueel leiders over de hele wereld. Als kind vond ze de kerk een vreugdeloze plek. Wat gebeurt er als Inez voor haar nieuwe boek Rebible na vele jaren haar christelijke roots opnieuw verkent? In Rebible zoekt Inez van Oord een nieuwe manier om naar de verhalen te kijken die in de Bijbel worden verteld. Jezus liep over water, Eva at een appel, Mozes ging de berg op: veel mensen herinneren zich deze verhalen wel. Wonderlijke verhalen, moeilijk te begrijpen, iets van vroeger. Maar de verhalen horen bij onze geboortegrond. Is er een nieuwe manier om de Bijbel te lezen en naar deze verhalen te luisteren, zodat ze weer gaan spreken? Inez vraagt het haar broer Jos, die theoloog en predikant is. Dit boek is het verslag van haar zoektocht naar deze vergeten verhalen, die voortaan op een andere manier inspireren.
Mpanzu Bamenga is jurist en D66-politicus. In 1994 vluchtte hij samen met zijn moeder en broer uit Congo naar Nederland. Dertien jaar heeft hij in Nederland gewoond, zonder een verblijfsvergunning. Ondanks deze precaire situatie heeft hij altijd geloofd in een betere toekomst en heeft hij alle kansen die hij kreeg met beide handen aangegrepen. Bamenga droomde, ondanks zijn eigen armoede en onzekerheid, al heel jong van een rechtvaardige en inclusieve samenleving. Bamenga is onder andere werkzaam als jurist en coördinator bij het Wereldhuis in Den Haag, een project van Stek voor stad en kerk (door de Haagse diaconie). Als christen helpt hij vluchtelingen en ongedocumenteerden door op te komen voor hun basisrechten en maakt hij juridische, psychische, financiële en medische bijstand voor hen mogelijk. In 2016 werd Bamenga verkozen tot Eindhovens politiek talent van het jaar. Hij werd uitgenodigd om naar de Verenigde Staten te komen voor een uitwisselingsprogramma van het Bureau of Educational and Cultural Affairs of the U.S. Hij werd ook gevraagd als spreker bij The Congressional Black Caucus Foundation Event 2016 en in het Witte Huis. Marleen Stelling praat met Bamenga over zijn geloof als inspiratiebron voor zijn maatschappelijk engagement.
Barbara Zwaan is theoloog, geestelijk verzorger en auteur van het net verschenen boek 'Een prachtige dans'. Het boek gaat over de vraag: Hoe ben je iemand optimaal nabij, maar behoud je de afstand die nodig is om voor beiden de relatie 'gezond' te houden? In haar boek spitst ze deze vraag toe op de professionele rolrelatie in de geestelijke hulpverlening en laat daarbij Henri Nouwen aan het woord, maar ook de Joodse filosoof Martin Buber en de humanistische Carl Rogers. Zwaan is geestelijk verzorger in verpleeghuis NEBO te Den Haag. Na jaren in de wetenschappelijke wereld gefunctioneerd te hebben betekent dit voor haar een weg van het hoofd naar het hart. Marleen Stelling praat met haar over de 'trage vragen'. Vragen waarop niet (direct) een antwoord te vinden is: Wat is de zin van mijn leven, nu ik ziek ben en afhankelijk? Waar is God, nu ik hem nodig heb? Hoe kan ik betekenis geven aan mijn leven, nu dat drastisch veranderd is?
Pieter Barnhoorn is huisarts, docent aan de opleiding Geneeskunde, seksuoloog en doet op dit moment promotieonderzoek rondom 'professionele identiteitsvorming'. Barnhoorns vader was dominee, waardoor hij het protestantisme 'met de paplepel ingegoten' kreeg. Voor Barnhoorn bestaat God niet meer zoals hij zich dat 35 jaar lang heeft voorgesteld. Dat goede gesprek heeft Barnhoorn dagelijks, in zijn huisartsenpraktijk. Hij neemt graag de tijd voor zijn patiënten en is benieuwd welke vraag er achter hun vragen schuilgaan.
Tien minuten lang heeft Almatine Leene gehuild van vreugde, toen afgelopen zomer een langgekoesterde wens van haar uitkwam, namelijk dat nu ook vrouwen voorganger mogen worden in haar geliefde Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt. Leene zou niet buiten haar geloof kunnen, het verrijkt haar leven. 'Ik zoek me soms suf naar God en op andere momenten is Hij heel dichtbij. Gods bestaan maakt dat ik besta, ik adem op Zijn adem.' Ze voelde zich geroepen om theologie te gaat studeren, terwijl ze wist dat ze haar droom, predikant worden, in haar eigen kerk niet kon waarmaken. In Zuid-Afrika kreeg ze wel de mogelijkheid om voorganger te worden, namelijk van de NederDuits Gereformeerde Kerk van Stellenbosch-Wes. Leene wil als theoloog de status quo bevragen en opstaan tegen onrecht in de samenleving. Ze heeft zich altijd hardgemaakt voor de positie van vrouwen in de kerk, het onderwerp waar zij in 2013 op promoveerde. Naast haar werk als predikant is ze onderzoeker aan de universiteit van Stellenbosch en werkt ze parttime als docent dogmatiek en kerkgeschiedenis aan de Gereformeerde Hogeschool in Zwolle. In september 2017 was ze een van de drie genomineerden voor de titel Theoloog des Vaderlands.
Frits de Lange, hoogleraar ethiek aan de PthU, is zelf bepaald geen wandelaar. Toch liet hij zich voor zijn nieuwe boek Heilige onrust inspireren door de moderne pelgrim. De hedendaagse pelgrimage is springlevend. Zo maken jaarlijks meer dan een kwart miljoen mensen de tocht naar Santiago de Compostela. Wat is het dat deze mensen in beweging zet? En wat brengt de tocht hun? Frits de Lange vindt in zijn antwoorden aansluiting bij het christelijke verhaal. De pelgrim fungeert als nieuw paradigma, als metafoor voor ons menszijn. We mogen ons leven verstaan als pelgrimage. Geloven is in beweging zijn en doorlopend nieuwe inzichten en ontdekkingen opdoen. Het is de volgende stap willen en durven zetten. Vertrouwen dat het morgen beter gaat dan vandaag.
Margreet de Heer is genomineerd voor de titel Stripmaker des Vaderlands, waarvan de uitslag half oktober bekendgemaakt wordt. Deze striptekenaar studeerde theologie en maakte boeken over filosofie, religie en wetenschap. Haar laatste boreling is getiteld 'Zodat het je goed gaat', over de tien geboden, en daarvoor werkte ze samen met kinderboekenschrijver en dichter Karel Eykman. Ze groeide op in een domineesgezin. De christelijke traditie voelt voor haar als haar ouderlijk huis: 'Ik kom er graag terug, heb er dierbare herinneringen, maar tegelijkertijd zal ik er nooit meer wonen en heb ik mijn eigen huis.' Van binnenuit heeft ze een ervaring gekregen van religie en spiritualiteit die alle labels overstijgt. Marleen Stelling gaat in gesprek met Margreet de Heer over hoop, humor, de christelijke traditie en strips met een roeping.
Awraham Soetendorp heeft de toespraak gehouden op de jaarlijkse Prinsjesdagviering getiteld: Te gast in de wereld. Deze pionier van het eerste uur praat over het grote belang van de interreligieuze verbondenheid, niet alleen in Nederland maar ook wereldwijd. Awraham Soetendorp was veertig jaar rabbijn van de Liberaal Joodse Gemeente in Den Haag. Zijn eerste levensjaren bracht hij door bij pleegouders op een onderduikadres. Sindsdien staat zijn hele leven in dienst van de vrede. Het liefst zegt hij op elke uitnodiging 'ja', maar inmiddels is de tijd gekomen om dingen af te sluiten en meer tijd te besteden aan zijn familie. Toch reist hij nog steeds de wereld over, voor interreligieuze ontmoetingen en grote happenings voor de vrede. Hij leeft op van onverwachte ontmoetingen en uitwisselingen met jongeren. Het doet hem goed om te zien dat in de wereldpolitiek het belang van religies steeds meer wordt erkend. Religie is geen onderdeel van het probleem, maar deel van de oplossing. Een gesprek over wezenlijk contact en samen de wereld tot een betere plaats maken.
Theo Witvliet werkte aan de Universiteit van Amsterdam als hoogleraar Geschiedenis van het christendom in de moderne tijd en was gasthoogleraar aan de Universiteit van Genève. Internationale bekendheid kreeg hij door vertalingen van zijn publicaties over de bevrijdingstheologie: Een plaats onder de zon (1984) en De weg van de zwarte Messias (1984). Verder schreef hij onder meer Gebroken traditie (1999) en Het geheim van het lege midden (2004). Onlangs verscheen van zijn hand: Kwaliteit van leven - het humanisme van Buber. Een mens is vóór alles een relationeel wezen: zonder de ander kan hij nooit tot zichzelf komen. Eenzijdige nadruk op het vieren van het 'ik' veroorzaakt veel teleurstelling en ongeluk; niet alleen individueel, maar ook voor de samenleving. Samengevat de kern van het gedachtegoed van Martin Buber (1878-1965), die samen met Freud en Einstein behoort tot de invloedrijkste Joodse denkers uit de vorige eeuw. In het gesprek met Marleen Stelling laat Witvliet zien dat Bubers humanisme ook in onze gepolariseerde wereld van vandaag van grote betekenis is: werkelijke ontmoeting, een echt gesprek en vertrouwen ondanks alles, zijn elementen die we als samenleving hard nodig hebben.
Een tijd lang leek het erop dat theoloog Jaap Marinus in de voetsporen van zijn vader zou gaan treden, die voorganger was in een baptistengemeente. Toch nam zijn pad een andere wending. Kritisch nadenken over geloof was wel aan hem besteed en samen met Erik Drenth startte hij in 2010 'StaatGeschreven, een blog waarin de orthodoxe Jaap en de vrijzinnigere Erik de theologische degens kruisten. Maar gaandeweg merkte hij dat de orthodoxe geloofsvisie hem niet meer goed paste. Het is voor Jaap een blijvende zoektocht hoe hij zich kan verhouden tot het geloof. Hij heeft afscheid genomen van de strenge en oordelende God van zijn jeugd, maar wie is God dan nu voor hem? Hoe geeft hij opnieuw vorm aan zijn geloof als een gewone kerk niet bij hem past? En wat wil hij meegeven aan zijn kinderen? Op uitnodiging van de remonstranten is Jaap initiatiefnemer van het succesvolle project 'De Leven' in Ede, waar twijfelend gelovige twintigers en dertigers elkaar ontmoeten. Daarnaast studeert hij theologie aan het Remonstrants Seminarie.
Daoud Nassar is mensenrechtenactivist en Palestijns christen (1970), bekend van Tent of Nations op de West Bank nabij Bethlehem. Daoud Nassars grootvader heeft in 1916 een stuk land gekocht bij Bethlehem (42 hectare), waar de vader en oom van Daoud hebben gewoond en gewerkt. De droom van zowel vader als grootvader was 'dat dit land een land van vrede zou zijn'. Daouds vader overleed echter jong. Zijn moeder leeft nog. Nu, meer dan honderd jaar na de aankoop, probeert Daoud de droom nog dagelijks met zijn familie waar te maken. Ondanks de oprukkende nederzettingen en voortdurende tegenwerking door de Israëlische autoriteiten. En die tegenwerking gaat ver: van het kappen van talloze bomen, tot het afzetten van wegen, tot bouwvergunningen weigeren, geen toegang geven tot stromend water of elektriciteit, de voortdurende dreiging van landonteigening en ga zo maar door.
Hij laadt de ene keer de woede van twitterend christelijk Nederland op zich, om de andere keer vriend en vijand te verrassen met een vlijmscherpe en rake reactie op mensen als Jeroen Pauw en Dimitri Verhulst. Onlangs trad hij toe tot het Theologisch Elftal van Trouw. Alain noemt zichzelf 'Theoloog des Twitterlands', en niet ten onrechte. Hij schrijft uiterst gevatte 'Brieven van God' aan bekende Nederlanders, die erg goed gelezen worden. Soms schopt hij puberaal tegen de kerk, die hij op een ander moment weer gloedvol verdedigt.
Wat is de waarde van het leven? Hoe word je goed oud? En hoe gaan we om met mensen die hun leven voltooid achten? Het zijn vragen die in de week van de euthanasie volop aan de orde komen en waar Nienke Nieuwenhuizen dagelijks over nadenkt. Ze is specialist ouderengeneeskunde en voorzitter van Verenso, de beroepsvereniging voor specialisten in ouderenzorg. Het zijn ook vragen die haar persoonlijk zorgen baren. Want onze samenleving is gericht op productie, succes en ervaring en draagt zelfbeschikking en autonomie hoog in het vaandel. Een verpleeghuis is juist een plek waar mensen afhankelijk zijn. Wat is dan nog de waarde van deze kwetsbare mensen? En hoe zorgen we ervoor dat zij niet het gevoel krijgen dat ze anderen tot last zijn? De oudkatholieke Nieuwenhuizen laat zich inspireren door haar religieuze achtergrond, waarin juist noties als verbondenheid, overgave en barmhartigheid een belangrijke rol spelen. Deze waardevolle inzichten worden te weinig gehoord in het publieke debat over ouderdom en levenseinde, vindt Nieuwenhuizen. Met de werkgroep Waarde van het menselijk leven probeert zij daar verandering in te brengen. Een gesprek over de herwaardering van ouderdom en kwetsbaarheid.
De scriba van de PKN, René de Reuver, is op tournee. Hij zet de kerkdeuren wagenwijd open en trekt zelf het land in. Ter voorbereiding op zijn kersverse functie wil hij sleutelfiguren in het maatschappelijk veld bezoeken en zien wat er leeft in de samenleving. Een van hen was burgemeester Ahmed Aboutaleb van Rotterdam. De Reuver is enorm geraakt door die ontmoeting. Zelf is De Reuver ook een verbinder. Elk mens telt voor hem en daarin ziet hij een belangrijke taak voor de kerken. Tijdens zijn tournee heeft de grote betrokkenheid van mensen op de samenleving hem geraakt. En volgens De Reuver zien we dat veel te weinig in het nieuws. Een gesprek over geloof, engagement en de rol van de kerk in de samenleving.
Claartje Kruijff werkte als organisatiepsycholoog in de Londense City. Tot ze besluit een carrièreswitch te maken. Kruijff gaat theologie studeren en wordt dominee. Geen vanzelfsprekende keuze in een tijd waarin meer mensen de kerken verlaten dan zich erbij aansluiten. In de loop der jaren ontpopt Kruijff zich tot een bezield predikant van de Amsterdamse Dominicuskerk. Ze vindt haar bestemming als de grote vragen over liefde, leven en dood zich aandienen. Wat zoekt ze in de kerk? Hoe kijkt zij als organisatiepsycholoog naar een geloofsgemeenschap? En kan God eigenlijk nog wel in ons geloven? Een gesprek over zin en onzin.
Begin september kwam voor Amma Asante een langgekoesterde wens uit: ze werd beëdigd als Tweede Kamerlid voor de PvdA-fractie. De reis naar het Beloofde Land is een terugkerend thema in haar leven en haar missie om van Nederland een plek te maken waar het voor iedereen goed is, vindt inspiratie in haar levensverhaal en geloof. Ze groeide op in een pioniersgezin met Ghanese wortels en kreeg van haar vader het arbeidsethos en van haar moeder de liefde voor God mee. Haar geloof groeide door de jaren heen en haar doop was een moment van totale overgave. 'Er is meer dan het materiële, en dat is God. Bij mijn doop kon ik in alle vertrouwen mijn leven aan Hem overdragen.' Voor Amma is het vanzelfsprekend om zich in te zetten voor anderen. 'Je bent niet op de wereld voor jezelf. Mijn leven is pas waardevol als het van waarde is voor een ander. Als een ander kan zeggen: omdat zij bestaat, besta ik.'
Jazz is de grote liefde van deze domineesdochter. Onlangs schitterde ze nog als Ella in de gelijknamige muziektheater-voorstelling over haar idool Ella Fitzgerald. Een Amerikaanse jazzcriticus ziet een rechte lijn van Denise Jannah naar Billy Holliday, Sara Vaughan en Ella Fitzgerald. Als eerste Nederlandse kreeg ze een contract bij het vermaarde platenlabel Blue Note en won ze een Edison met haar tweede album.
Al jong voelde ze dat ze anders was, maar toen had ze er nog geen woorden voor. Inmiddels heeft ze een transitie van man naar vrouw achter de rug. Een ingrijpend proces, maar we zeggen wel dat de transgender de transitie ondergaat, maar het is eigenlijk de omgeving die de transitie doormaakt, aldus Carolien. Het probleem is namelijk dat de acceptatie uit de omgeving er vaak niet is. En dat vormt de strijd. Ook binnen de kerk ligt het vaak moeilijk. Aanvankelijk zegde Carolien de protestantse kerk vaarwel, maar haar geloof verloor ze niet. Uiteindelijk heeft ze weer een nieuwe gemeenschap gevonden bij de remonstranten.
Een tijd lang leek het erop dat theoloog Jaap Marinus in de voetsporen van zijn vader zou gaan treden, die voorganger was in een Baptistengemeente. Toch nam zijn pad een andere wending. Kritisch nadenken over geloof was wel aan hem besteed en samen met Erik Drenth startte hij in 2010 'StaatGeschreven', een blog waarin de orthodoxe Jaap en de vrijzinnigere Erik de theologische degens kruisten. Maar gaandeweg merkte hij dat de orthodoxe geloofsvisie hem niet meer goed paste. Het is voor Jaap een blijvende zoektocht hoe hij zich kan verhouden tot het geloof. Hij heeft afscheid genomen van de strenge en oordelende God van zijn jeugd, maar wie is God dan nu voor hem? Hoe geeft hij opnieuw vorm aan zijn geloof als een gewone kerk niet bij hem past? En wat wil hij meegeven aan zijn kinderen? Op uitnodiging van de Remonstranten is Jaap initiatiefnemer van het succesvolle project 'De Leven' in Ede, waar twijfelend gelovige twintigers en dertigers elkaar ontmoeten. Daarnaast studeert hij theologie aan het Remonstrants Seminarie.
Zijn lichaam is als een wandelend glas-in-loodraam. De kleurrijke voorstellingen die zijn lijf sieren vertellen elk een eigen verhaal. Ze herinneren, waarschuwen en troosten. Deze paaszondag is Jacco de Boer, lid van het landelijk CDA-bestuur, te gast. Nadat zijn losbandige, jeugdige jaren en zijn honger naar geld hem niet hadden gebracht wat hij zocht, ging hij op zoek naar waar het leven dan wel om draait. Dat zette hem opnieuw op het spoor van het geloof waar hij afscheid van had genomen. Jacco ziet het leven als een dans met de dood. Het constante besef van sterfelijkheid toont hem de absurditeit van ons bestaan en zet hem ertoe aan om écht te leven.
Georg Naber is PKN-predikant in het Drentse Ruinen. In Ruinen heerst een typisch Drentse spiritualiteit. Men is er 'eenvoudigweg voor elkaar', zonder dat er veel gepraat, geanalyseerd en opgelost wordt. Het dagelijkse leven is 'eenvoudig'. Anders dan in de drukbevolkte randstad hoeft in het oosten des lands iemand niet iets opzienbarends te hebben om op te vallen en genoeg gezien en gewaardeerd te worden. De pijn van het leven en een mogelijke zwaarmoedigheid van alledag worden graag bestreden met bier- en dansfeesten. Tegelijkertijd is er de heerlijke stilte van het uitgestrekte landschap. In gesprek met Marleen vertelt Naber dat hij oorspronkelijk uit Duitsland komt. 'Ik ben echt grootgebracht met het 'nie wieder' van de periode na de Tweede Wereldoorlog. Dat maakt me ook alert in onze hedendaagse maatschappij. Blijf zelf denken. Blijf menselijk. Het 'Wir schaffen das' van Merkel vond ik prachtig. Van mij zou dat geluid veel meer mogen klinken.'
Rikkert Zuiderveld (Groningen, 1947) is zanger, schrijver en dichter. Samen met Elly Zuiderveld-Nieman vormt hij sinds de jaren zestig het duo Elly en Rikkert. Rikkert Zuiderveld heeft een jaar van jubilea achter de rug: 50 jaar in het vak, 45 jaar een duo met Elly en onlangs vierde hij zijn 70e verjaardag. Vanwege hun 45-jarig jubileum werden ze door omroep MAX gevraagd voor een groot concert in Koninklijk Theater Carré, samen met het Metropole Orkest. Een prachtige mijlpaal. 'Stoppen' komt eigenlijk niet voor in zijn woordenboek. Wekelijks schrijft Rikkert een sonnet voor de uitzending van Dit is De Dag op NPO Radio 1, hij staat nog steeds in de theaters, schrijft liedjes en treedt op met Elly. In deze uitzending een gesprek over waar hij nu staat, hoe hij terugkijkt, waar hij van droomt en wat hem zorgen baart. 'Ik ben en ik blijf onderweg, ik ontdek nog steeds nieuwe dingen. Er dienen zich nieuwe vragen aan waar ik niet altijd een antwoord op heb. Maar de innerlijke vrede die ik ooit gevonden heb, die is nooit meer weggegaan.'
'Never give up', zingt zangeres Ntjam Rosie in haar nieuwste nummer. Een pleidooi voor liefde, eenheid en begrip voor elkaar. Het is haar reactie op de tijd waarin we leven. Er gebeurt zoveel waardoor je bij de pakken neer zou kunnen gaan zitten. Liefde is de rode draad in Rosies levensverhaal. De liefde die ze meekreeg van haar moeder, met wie ze vanuit Kameroen naar Nederland kwam. De liefde voor haar man en hun dochter. De liefde voor de muziek, waarin ze haar roeping vond. En de liefde voor haar geloof in God, dat ze herontdekte toen ze haar geboorteland Kameroen opzocht.
De bevlogen Rotterdamse predikant Elzo Bijl is een verbinder in hart en nieren. Hij maakt zich al jaren druk over de positie van moslims in onze samenleving. Sinds 9/11 heeft hij de situatie alleen maar zien verslechteren. Naast dialoog pleit Bijl namelijk voor kennis en bewustzijn over wat de islam nu werkelijk inhoudt. Daarin hebben de kerken een belangrijke rol te spelen. Mystiek is altijd een sterke onderstroom geweest in Bijls persoonlijke geloof. Hij ontdekte dat mystici uit alle stromingen dezelfde weg gaan. Ze verliezen hun ego, waardoor ze Gods aanwezigheid ervaren en daarin kunnen opgaan. Bijl voelt een sterke verbondenheid met andere gelovigen.
Op 8 maart is het Internationale Vrouwendag. In het kader daarvan is Janneke Nijboer te gast. Janneke is predikant-pionier bij MijnKerk.nl en Windkracht3pt0 in Noordwijk. Haar kracht als vrouw is haar niet bepaald komen aanwaaien. Na veertig jaar in haar leven in de 'woestijn' te hebben geleefd is het tijd voor bevrijding. Nu is de tijd om volledig in het licht te gaan staan en rentmeester te zijn over haar talenten: schrijven, mensen nabij kunnen zijn, preken. Ze zet haar kracht graag in. Voor haar twee pioniersplekken, maar ook voor initiatieven als A Female Wave of Change in Noordwijk.
Daoud Nassar is mensenrechtenactivist en Palestijns christen (1970), bekend van Tent of Nations op de West Bank nabij Bethlehem. Daoud Nassars grootvader heeft in 1916 een stuk land gekocht bij Bethlehem (42 hectare), waar de vader en oom van Daoud hebben gewoond en gewerkt. De droom van zowel vader als grootvader was 'dat dit land een land van vrede zou zijn'. Daouds vader overleed echter jong. Zijn moeder leeft nog. Nu, meer dan honderd jaar na de aankoop, probeert Daoud de droom nog dagelijks met zijn familie waar te maken. Ondanks de oprukkende nederzettingen en voortdurende tegenwerking door de Israëlische autoriteiten. En die tegenwerking gaat ver: van het kappen van talloze bomen tot het afzetten van wegen, tot bouwvergunningen weigeren, geen toegang geven tot stromend water of elektriciteit, de voortdurende dreiging van landonteigening en ga zo maar door.
Wat is de waarde van het leven? Hoe word je goed oud? En hoe gaan we om met mensen die hun leven voltooid achten? Het zijn vragen die in de week van de euthanasie volop aan de orde komen en waar Nienke Nieuwenhuizen dagelijks over nadenkt. Ze is specialist ouderengeneeskunde en voorzitter van Verenso, de beroepsvereniging voor specialisten in ouderenzorg. Het zijn ook vragen die haar persoonlijk zorgen baren. Want onze samenleving is gericht op productie, succes en ervaring en draagt zelfbeschikking en autonomie hoog in het vaandel. Een verpleeghuis is juist een plek waar mensen afhankelijk zijn. Wat is dan nog de waarde van deze kwetsbare mensen? En hoe zorgen we ervoor dat zij niet het gevoel krijgen dat ze anderen tot last zijn? De oudkatholieke Nieuwenhuizen laat zich inspireren door haar religieuze achtergrond, waarin juist noties als verbondenheid, overgave en barmhartigheid een belangrijke rol spelen. Deze waardevolle inzichten worden te weinig gehoord in het publieke debat over ouderdom en levenseinde, vindt Nieuwenhuizen. Met de werkgroep Waarde van het menselijk leven probeert zij daar verandering in te brengen. Een gesprek over de herwaardering van ouderdom en kwetsbaarheid.
'Alles is een kunstwerk, mensen zijn ook kunstwerken. Ieder mens is een wereld op zich. In het Hongaars is het woord voor mens wereld. Als je zegt: Ik kwam op straat mensen tegen, dan zeg je: Ik kwam werelden tegen.' Het leven van cultuurhistorica Anikó Ouweneel ademt verwondering. Ze is gegrepen door kunst, niet verwonderlijk als kleindochter van een bekende kunstschilder. Haar inzichten en fascinaties deelt ze in publicaties en lezingen. Volgens Anikó is er behoefte aan kunstwerken die geladen zijn, waarin het hart van de maker doorklinkt. Werken gemaakt met vakmanschap, oprechte intenties en respect voor de christelijke traditie. 'Kunst en geloof hebben gemeen dat ze beiden gaan over experimenteren en het vinden en uiten van waarheid. Daaruit vloeit levenskracht.' Anikó zoekt steeds naar beelden die helpen in het bidden en nadenken, die opbouwen en hoop bieden.
Filosoof en religiewetenschapper Laurens ten Kate is bijzonder hoogleraar Vrijzinnige Religiositeit en Humanisme aan de Universiteit voor Humanistiek. Middels deze leerstoel wil hij een bijdrage leveren aan nieuw onderzoek en onderwijs over wat hij de 'vrijzinnige conditie' van onze moderne samenleving noemt. Marleen Stelling praat met hem over zijn werk en de inspirerende kunstprojecten die hij de afgelopen tijd heeft gedaan. Maar ook over zijn persoonlijk leven. Tweeënhalf jaar geleden verloor hij, veel te vroeg, zijn broer van het ene op het andere moment. Hoe ga je om met zo'n rauw verlies? En zijn er rituelen of beelden die hem kunnen troosten?
Rebecca Onderstal is predikant in Cothen en sinds haar scheiding een aantal jaren single. In het boek 'Mooi niet alleen' verkent ze het leven als single en vertelt ze over de moeilijke en positieve kanten van het alleen-zijn. Ze verbindt graag haar persoonlijke verhaal aan Bijbelverhalen, die zo kunnen werken als een spiegel. Rebecca vertelt over de schaamte van het alleen zijn, het gemis van intimiteit, maar over ook de kracht die ze in zichzelf hervond en de steun die ze mocht vinden bij gemeenteleden na haar scheiding. 'Ik viel van mijn voetstuk en dat was goed. Nu weet ik dat ik geen perfect mens hoef te zijn.'
Kiza Magendane (24) loopt over van ambitie. De student politicologie heeft maar weinig tijd om te slapen, want er moeten opiniestukken geschreven worden en er moeten tweets de wereld ingestuurd worden. Over hoe we omgaan met vluchtelingen bijvoorbeeld en over de polarisatie van groepen in de samenleving. Ook reist hij het hele land door om met mensen in gesprek te gaan. Hij wil weten wat er leeft en zo ontdekken wie de Nederlander daadwerkelijk is. Wat is thuis zijn? Het is een vraag die Kiza altijd met zich meedraagt. Zijn hele leven leidt Kiza al een nomadisch bestaan. Door de burgeroorlog uit zijn thuisland Congo verdreven naar een vluchtelingenkamp in Tanzania, en van daaruit op uitnodiging naar Nederland gekomen. Hij blijft nooit lang op een plek en tegelijkertijd probeert hij wel te onderzoeken wat het betekent om te aarden en je in vertrouwen over te geven aan een plek. Zijn oma leerde hem over God en nog altijd speelt geloof een belangrijke rol in zijn leven. Geloven gaat voor Kiza over vertrouwen. 'Oma zegt dat God heeft laten zien dan Hij er is door alles wat wij hebben meegemaakt. Hij heeft ons gered.' Toch is dat ook lastig, want waarom redt Hij dan zovelen niet? Hoe God werkt, dat blijft een raadsel voor Kiza. Uiteindelijk gaat het om de verantwoordelijkheid die God ons geeft. 'Wat kunnen we zelf doen?' Met die opdracht stuurt Kiza ons een nieuwe week in.
Nadat we op oudjaar onder luid geknal en vuurwerkdampen naar de hemel hebben staan turen, stappen we samen met hoogleraar sterrenkunde Heino Falcke het nieuwe jaar in. Falcke wordt gedreven door de wens om door te vragen op zoek naar de ultieme grens van wat we kunnen weten. Zowel in zijn werk als in zijn geloof vraagt hij zich af: Wat is er achter de hemel? In 2011 ontving Heino Falcke de prestigieuze Spinozapremie voor zijn onderzoek naar zwarte gaten. Al zijn hele leven is hij gefascineerd door de sterren. 'Als ik naar de hemel kijk, dan zie ik een klein beetje van Gods schoonheid. Je voelt je nietig als je naar de hemel kijkt en beseft dat er meer sterren zijn dan korreltjes zand op het strand.' Zijn geloof is voor hem een ontdekkingsreis. 'Je moet zelf leren ontdekken, begrijpen en ervaren, pas dan wordt het deel van jezelf.' Door het heelal te onderzoeken leert hij God beter kennen.
